شناخت انواع بار و وظایف رانندگان در حمل آن ها
در این مقاله در ابتدا با تعاریف انواع بار برای حمل با خودروهای سنگین آشنا می شویم و در ادامه آن با بخشی از آیین نامه حمل و مهار ایمن بار که نوشته شده توسط معاونت آموزش، تحقیقات و فناوری وزارت راه و ترابری است می پردازیم که کلیه رانندگان موظف به اجرای صحیح این موارد می باشند.
تعاریف و اصطلاحات مربوط به انواع بار، و ابزارآلات مهار آن:
۱ـ ﺑﺎرﻣﻌﻤﻮﻟﻲ:
ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻧﺪازه، ﺷﻜﻞ، و حجم ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ داﺷﺘﻪ، و ﺟﺎﺑهجاﻳﻲ آنها، درﺷﺒﻜه ﺟﺎدهﻫﺎی ﻛﺸﻮر، امری معمول است، و ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ، در ﻳﻜﻲ ازﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪیﻫﺎی زﻳﺮ ﻗﺮار دارﻧﺪ:
اﻟﻒ) ﺑﺎرﻫﺎی اﺳﺘﻮاﻧﻪای. اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﺧﻮد ﺑﻪ ﭼﻬﺎر زﻳﺮﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ:
۱ـ رل‌ها، ﻗﺮﻗﺮهﻫﺎ، ﻛﻼف‌ها، و ﺑﺸﻜﻪﻫﺎ
۲ـ ﻟﻮﻟﻪهای ﺑﺎ ﻗﻄﺮ زﻳﺎد، ﭼﻮبﻫﺎ، ﻣﻴﻠه‌گردﻫﺎ، ﻣﻴﻠﻪﻫﺎ، و ﺷﻤﺶﻫﺎ
۳ـ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺑﺘﻨﻲ
۴ـ ﻟﻮﻟﻪی ﺑﺘﻨﻲ ﻓﻠﻨﭽﻲ، ﻟﻮﻟه‌هایی هستند ﻛﻪ ﻗﻄﺮ اﺑﺘﺪای آن، ﺑﻴﺶ از ﻗﻄﺮ اﻧﺘﻬﺎی ﻟﻮﻟﻪ اﺳﺖ.
ب)بارهای مسطح مانند ورق
پ) ﻋﺪل، ﻛﻴﺴﻪ، و ﮔﻮﻧﻲ. ﺧﺼﻮﺻﻴﺖ اﺻﻠﻲ اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﺗﺮاﻛﻢ ﻛﻢ، ﺣﺠﻢ زﻳﺎد، و اﺑﻌﺎد ﺑﺰرگ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. از اﻧﻮاع اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻋﺪل ﭘﻨﺒﻪ، ﻛﻴﺴﻪ، و ﮔﻮﻧﻲﻫﺎی ﺷﻜﺮ، یا ﺑﺮﻧﺞ، اﺷﺎره ﻧﻤﻮد.
ت) ﭘﻚ، ﺑﺴﺘه‌ی واﺣﺪی اﺳﺖ، ﻣﺎﻧﻨﺪﻛﺎرﺗﻦ، و ﻛﻴﺴﻪﻫﺎی ﻛﺎﻏﺬی ﺣﺎوی ﺳﻴﻤﺎن، ﻛﻪ از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻻﻳﻪ ﺑﺎر ﻣﺸﺎﺑﻪ، ﻳﺎ ﻣﺘﻔﺎوت، ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪه، و ﺟﻬﺖ ﺣﻤﻞ، ﺑﺮ روی ﭘﺎﻟﺖ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ.
ث) ﭘﺎﻟﺖ، ﺻﻔﺤﻪی ﻣﺸﺒﻚ ﭘﺎﻳﻪداری اﺳﺖ ﻛﻪ از اﻟﻮارﻫﺎی ﭼﻮﺑﻲ ﺑﻠﻨﺪ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه، ﻋﻼوه ﺑﺮ این که ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ راﺣﺘﻲ وزن ﺑﺎر و ﺗﻜﺎن‌های ﺳﺨﺖ را، در زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﻴﺮی و ﺣﻤﻞ، ﺗﺤﻤﻞ ﻛﻨﺪ، از ﭼﻬﺎر ﺟﻬﺖ ﻧﻴﺰ، ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺎﺧک‌های ﻟﻴﻔﺘﺮاک، ﻗﺎﺑﻞ ﺟﺎﺑهجا ﻛﺮدن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﺑﺎر، اﻏﻠﺐ، ﺑﺮای ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪیﻫﺎی ﺳﺎده، اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه، و ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻬﻮﻟﺖ و ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺗﺨﻠﻴﻪ و ﺑﺎرﮔﻴﺮی ﻣﻲﮔﺮدد.
ج) ﺑﺎﻧﺪل، ﻋﺒﺎرت است از ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﻓﻠﺰی، ﻟﻮﻟﻪﻫﺎی ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ﻛﻢ، ﺻﻔﺤﺎت آﻫﻨﻲ، ﺗﻴﺮآﻫﻦ، اﺗﺼﺎﻻت و ﻣﺤﻤﻮﻟﻪﻫﺎی ﻣﺸﺎﺑﻪ ﭼﻮﺑﻲ، ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻔﺘﻮلﻫﺎی ﺳﺨﺖ، ﺑﺎ ﻗﻄﺮ دست‌کم پنج ﻣﻴلی‌متر، دﺳﺘﻪﺑﻨﺪی ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، ﺑﻪ ﻧﺤﻮی که، وزن ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﻫﺮ دﺳﺘﻪ، از ۲۰۰۰ ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم، ﺗﺠﺎوز ﻧﻜﻨﺪ.
چ) ﺑﺎرﻫﺎی ﺣﺠﻴﻢ. اﻳﻦ ﺑﺎرﻫﺎ، ﺷﺎﻣﻞ اﻧﻮاع ﻛﺎﻧﺘﻴﻨﺮ، ﺗﺎﻧﻜﺮﻫﺎ، وﺳﺎﻳﻞ ﻧﻘﻠﻴﻪ، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت راه‌سازی، ﻣﺎﺷﻴﻦآﻻت ﻛﺸﺎورزی، ﺗﻮربین‌های ﺑﺮق، ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮرﻣﺎﺗﻮرﻫﺎ، و ﺳﻨﮓﻫﺎی ﺑﺰرگ، ﻣﻲﺑﺎشد.
ح) بار ﻣﺤﺎط. ﻣﻨﻈﻮر از ﺑﺎر ﻣﺤﺎط، ﺑﺎری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺑﺎرﮔﻴﺮ وﺳﻴﻠﻪی ﻧﻘﻠﻴﻪ، اﻋﻢ از دﻳﻮارهﻫﺎ، ﺑﺎرﺑﻨﺪﻫﺎ، درﻫﺎ، و ﺑﺎرﻫﺎی دﻳﮕﺮ، اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﺷﻮند، و ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺎرﻫﺎی ﻓﻠﻪای، ﺟﻌﺒﻪﻫﺎ، ﻛﺎرﺗﻦﻫﺎ، ﺻﻨﺪوقﻫﺎ، ﺑﺎرﻫﺎی ﻣﺘﺤﺮک، و ﻏﻴﺮه، ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
خ) ﺑﺎر ﻣﺘﺤﺮک. ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺟﺎﺑهجاﻳﻲ آنها، در داﺧﻞ وﺳﻴﻠﻪی ﻧﻘﻠﻴﻪ، در ﻫﻨﮕﺎم ﺣﺮﻛﺖ، وﺟﻮد دارد. ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻮاع دام و ﻃﻴﻮر، ﻗﻄﻌﺎت آوﻳﺰان در ﺑﺎرﮔﻴﺮ، ﻣﺜﻞﮔﻮﺷﺖ، ﻣﺎﻳﻌﺎﺗﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻼس، ﻗﻴﺮ، و ...
د) ﺑﺎرﻓﻠﻪای. ﺑﻪ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻛﺸﺎورزی، ﻣﻌﺪﻧﻲ، و ﺻﻨﻌﺘﻲ، ﻛﻪ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی ﺧﺎﺻﻲ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، گفته ﻣﻲﺷﻮد.
۲ـ ﺑﺎرﻣﺘﻘﺎرن:
بار متقارن، ﺑﺎری اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰرگ‌ترﻳﻦ بعد آن، ﺑﻪ ﻛﻮﭼک‌ترﻳﻦ بعد آن، ﻛم‌تر از ۱.۴ ﺑﻮده، و ﺗﻮزﻳﻊ وزن آن ﻧﻴﺰ، ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ.
۳ـ ﺑﺎر ﻧﺎﻣﺘﻘﺎرن:
ﺑﺎری اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺰرگ‌ترﻳﻦ بعد آن، ﺑﻪ ﻛﻮﭼک‌ترﻳﻦ بعد آن، ﺑﻴشتر از ۱.۴ ﺑﻮده، ﻳﺎ ﺗﻮزﻳﻊ وزن آن، ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﻧﺒﺎﺷﺪ.
۴ـ ﺑﺎرﮔﻴﺮ:
ﻗﺴﻤﺖ ﺛﺎﺑﺖ، ﻳﺎ ﻏﻴﺮﺛﺎﺑﺘﻲ از وﺳﻴﻠﻪی ﻧﻘﻠﻴﻪی ﺑﺎری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎر، داﺧﻞ، ﻳﺎ روی آن، ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
۵ـ ﻗﻴﺪ:
قید، ﻗﻄﻌﻪ، اﺑﺰار، ﻳﺎ جسمی اﺳﺖ ﻛﻪ درﻣﻘﺎﺑﻞ، ﻳﺎ اﻃﺮاف ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، و از ﺣﺮﻛﺎت اﻓﻘﻲ ﺑﺎر، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۶ـ ﻗﻴﺪ اﺗﺼﺎﻟﻲ (ﺑﻼﻛﻴﻨﮓ):
ﻧﻮﻋﻲ از ﻗﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻌﺪادی ﻣﻴﺦ، ﻧﺼﺐ ﻣﻲﮔﺮدد.
۷ـ ﻗﻴﺪ ﮔﻬﻮاره‌ای (ﻛﺮادل):
ﻧﻮﻋﻲ ﻗﻴﺪ است ﻛﻪ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﻏﻠﺘﻴﺪن ﺑﺎرﻫﺎی ﻛﺮوی، ﻳﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪای، ﺑه‌‌کار ﻣﻲرود، ﺑﻪ ﻧﺤﻮی که، ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺤﺪب آن، اغلب، در ﺗﻤﺎس ﺑﺎ ﺳﻄﺢ ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎر، ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
ﺗﺒﺼﺮه ـ زﻳﻦ، ﻧﻮﻋﻲ ﻗﻴﺪ ﮔﻬﻮاره‌ای ﺧﺎص اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﻬﺎر ﺑﺎرﻫﺎی ﻛﺮوی، و اﺳﺘﻮاﻧﻪای ﺷﻜﻞ ﺑﺰرگ، استفاده می‌شود.
۸ـ ﮔﻮه:
ﻗﻄﻌﻪای ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﺷﻜﻞ، و از ﺟﻨﺲ ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺳﺨﺖ اﺳﺖ، ﻛﻪ ﺑﺮای ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﭼﺮﺧﺶ ﺑﺎرﻫﺎی ﻛﺮوی، ﻳﺎ اﺳﺘﻮاﻧﻪای ﺷﻜﻞ، ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود.
۹ـ ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪه:
جسمی اﺳﺖ ﻛﻪ زﻳﺮ ﻳﺎ ﺑﻴﻦ ﺑﺴﺘﻪﻫﺎی ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺗﺎ ﺑﺎرﮔﻴﺮی ﻳﺎ ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر را، ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻴﻔﺘﺮاک آﺳﺎن ﻛﻨﺪ. ﺟﺪاﻛﻨﻨﺪهﻫﺎ، از ﺟﻨﺲ ﭼﻮب ﺳﺨﺖ ﻳﺎ ﻧﺮم، و ﺑﻪﺷﻜﻞ ﻣﺴﺘﻄﻴﻞ ﻳﺎ ﻣﺮﺑﻊاﻧﺪ. ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ، ﻳﻚ روﻛﺶ ﻻﺳﺘﻴﻜﻲ ﺿﺪ ﻟﻐﺰش دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﺎر، در ﺗﻤﺎس اﺳﺖ.
۱۰ـ ﺿﺮﺑﻪﮔﻴﺮ:
جسمی اﻧﻌﻄﺎفﭘﺬﻳﺮ و ﻧﺮم اﺳﺖ، ﻛﻪ ﺑﺮای ﻧگه‌داری و ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺑﺎر ﺑه کار ﻣﻲرود.
۱۱ـ ﺗﻴﻐﻪی ﻣﺤﺎﻓﻆ:
ﻣﺎﻧﻌﻲ ﻋﻤﻮدی، ﻛﻪ در قسمت‌های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎرﮔﻴﺮ، ﻳﺎ ﺟﻠﻮی ﻋﺮﺷﻪی وﺳﻴﻠﻪی ﻧﻘﻠﻴﻪ ﻗﺮاردارد، و از ﺣﺮﻛﺖ روﺑﻪﺟﻠﻮی ﺑﺎر، ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۱۲ـ ﺗﺨﺘﻪ:
ﺑﺨﺸﻲ از ﺑﺎرﮔﻴﺮ وﺳﻴﻠﻪی ﻧﻘﻠﻴﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻴﻐﻪی ﻣﺤﺎﻓﻆ، ﻣﺎﺑﻴﻦ ﻛﻔﻲ و ﻛﺎﺑﻴﻦ راﻧﻨﺪه، ﺑﺮ روی ﻛﻔﻲ ﻧﺼﺐ ﺷﺪه، و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺧﻮد، راﻧﻨﺪه را از ﺧﻄﺮات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺟﺎبه‌جاﻳﻲ ﺑﺎر، ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۱۳ـ ﻻﻳﻪی ﺿﺪﻟﻐﺰش:
اﺑﺰاری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻋﺮﺷه‌ی وﺳﻴﻠﻪی ﻧﻘﻠﻴﻪ و ﺑﺎر، ﻳﺎ ﺑﻴﻦ ﻻﻳﻪﻫﺎی ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﺎ اﺻﻄﻜﺎک ﺑﻴﻦ ﺳﻄﻮح را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ.
۱۴ـ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﻟﺒﻪای:
وﺳﻴﻠﻪای است ﻛﻪ روی ﻟﺒﻪﻫﺎی ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺑﺎر ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد، ﺗﺎ ﻓﺸﺎر ﺑﻨﺪ را روی ﺑﺎر، ﻛﻨﺘﺮل، و ﺧﻮد ﺑﻨﺪ و ﺑﺎر را، از آﺳﻴﺐدﻳﺪﮔﻲ، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻧﻤﺎﻳﺪ، و ﻣﻮﺟﺐ ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻨﺪ ﺷﻮد.
۱۵ـ ﺑﻨﺪ:
ﺑﻨﺪﻫﺎ، اﺑﺰار اﻳﻤﻨﻲای ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺟﺰای ﺑﺎر را ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، و ﺑﻪ ﻣﺤل‌های اﺗﺼﺎل وﺳﻴﻠﻪ ﻧﻘﻠﻴﻪ، ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ، از ﻗﺒﻴﻞ اﻧﻮاع زﻧﺠﻴﺮﻫﺎ، ﺳﻴﻢﻫﺎ، ﺗﺴﻤﻪﻫﺎ، و ...
۱۶ـ وﻳﻨﭻ:
اﺑﺰاری ﺑﺮای ﻛﺸﻴﺪن ﺑﻨﺪﻫﺎ اﺳﺖ، ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آﭼﺎر ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ، ﺑﻨﺪﻫﺎ را ﻣﺤﻜﻢ ﻛﺮده، و در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﺸﺶ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ.
۱۷ـ ﺟﻚﻟﻮی:
ﻧﻮﻋﻲ زﻧﺠﻴﺮ دارای ﻗﻔﻞ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻛﺸﺶ و ﻓﺸﺎر اﻫﺮم ﻣﺨﺼﻮص، در ﺟﺎی ﺧﻮد، ﺛﺎﺑﺖ ﻣﻲﺷﻮد.
۱۸ـ راﺑﻂ:
اﺑﺰاری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای اﺗﺼﺎل دو ﺑﻨﺪ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد.
۱۹ـ ﺑﻮﻧْﻚ:
ﻳﻜﻲ از اﺑﺰاری اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﻬﺎر ﭼﻮب‌ها ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲرود و از ﺗﻴﺮک ﻗﺎﺋﻢ، ﺟﺎﺳﺘﻮن، و ﺑﻨﺪ ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺗﻴﺮک، ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ، و از ﻳﻚ ﮔﺮوه ﺑﺎر، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
۲۰ـ ﺟﺎ ﺳﺘﻮن:
ﺑﻪ ﻣﺎدهﮔﻲﻫﺎﻳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در ﻃﺮﻓﻴﻦ، ﻳﺎ اﻧﺘﻬﺎی ﺑﺎرﮔﻴﺮ وﺳﻴﻠﻪ نقلیه ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻪ، و ﺳﺘﻮن‌های ﻣﺤﺎﻓﻆ ﺑﺎر، در آن ﻧﺼﺐ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
۲۱ـ ﭘﻮﺷﺶ ﺑﺎر:
ﺣﻔﺎﻇﻲ، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﺎدر ﺑﺮزﻧﺘﻲ ﺿﺪ آب، ﻛﻪ از ﻳﻚﺳﻮ، ﺑﺎر را در ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺮاﻳﻂ آب و ﻫﻮاﻳﻲ، و از ﺳﻮی دﻳﮕﺮ، در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻘﻮط و ﭘﺨﺶ ﺑﺎر، ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ.
۲۲ـ ﻛﻔﻲ:
ﻛﻔﻲ، ﺑﻪ ﺑﺎرﮔﻴﺮ ﻏﻴﺮ ﺛﺎﺑﺘﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ دارای ﻛﻒ ﭘﻮﺷﻴﺪه، و ﻓﺎﻗﺪ دﻳﻮاره‌ی اﻃﺎق ﺑﺎر ﺑﺎﺷﺪ، و اغلب، ﺑﺮای ﺣﻤﻞ آﻫﻦآﻻت، رل‌ها، و ﺑﺎرﻫﺎی ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪیﺷﺪه، و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد، ﺑﺮای ﺣﻤﻞ ﻛﺎﻧﺘﻴﻨﺮ، اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد.
۲۳ـ ﻧﻴﺮوی ﻣﺠﺎز ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻬﺎر:
ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻦ ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد، و ﻣﻘﺪار آن، ﺗﻮﺳﻂ ﺳﺎزﻧﺪه ﺗﺠﻬﻴﺰات، ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﮔﺮدد. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ، ﻧﻴﺮوی ﻣﺠﺎز ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر، کمترﻳﻦ ﻧﻴﺮوی ﻣﺠﺎز ﻫﺮ ﻳﻚ از ﺑﺨﺶﻫﺎی آن (ﻣﺤﻞﻫﺎی اﺗﺼﺎل)، اﺳﺖ. بنابر این، ﻣﻼک ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻬﺎر ﻻزم، ﻧﻴﺮوی ﻣﺠﺎز ﺑﻨﺪﻫﺎﻳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮای ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، در ﺑﺮاﺑﺮ ﺣﺮﻛﺖ آن، ﺑﻪ ﻫﺮ ﻃﺮف، به کار ﻣﻲرود. ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوی ﻣﺠﺎز را، ﻣﻲﺗﻮان از راﺑﻄه زﻳﺮ، به دﺳﺖ آورد:
WLL (kg) =
WLL = ﻧﻴﺮوی ﻣﺠﺎز ﺑﻨﺪﻫﺎ، به ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم
W= وزن ﺑﺎری ﻛﻪ ﻗﺮار اﺳﺖ ﻣﻬﺎر ﺷﻮد، به ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم
NT = تعداد ﺑﻨﺪﻫﺎی ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز
۲۴ـ ﻧﻴﻤﻪ ﻳﺪک:
ﻧﻴﻤﻪ ﻳﺪکﻫﺎ، ﻣﺠﻬﺰ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺤﻮر در ﻋﻘﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮی، در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﻔﻲ، اﺗﺎق‌دار، ﻣﺨﺰن‌دار، و ﻏﻴﺮه، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﻧﻴﻤﻪﻳﺪکﻫﺎ، ﺗﻮﺳﻂ ﺻﻔﺤﻪی رﻳﺶ، ﻳﺎ ﺷﺘﺮﮔﻠﻮ، ﺑﻪ ﻛﺸﻨﺪه، ﻣﺘﺼﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، و ﻗﺴﻤﺘﻲ از وزن ﺑﺎر را، ﺑﺮ روی ﻣﺤﻮرﻫﺎی ﻋﻘﺐ ﻛﺸﻨﺪه‌ها، اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
۲۵ـ ﻳﺪک:
ﻳﺪکﻫﺎ، ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻣﺤﻮر ﻳﺎ ﺑﻴشتر، ﻣﺠﻬﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ، و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آنها، ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪای اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ وزن ﺑﺎر را، ﺑﺮ روی ﺧﻮد، ﺣﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻣﻮردﻧﻈﺮ، در اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ، ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ. ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از ﺧﻄﺮ اﻧﺤﺮاف و ﺳﻘﻮط ﺑﺎر، در ﻳﺪکﻫﺎی ﺑﺪون دﻳﻮاره، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮای ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺧﺎﺻﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ.
وظایف ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ و رانندگان وی، درﺣﻴﻦ ﺑﺎرﮔﻴﺮی، ﺣﻤﻞ، و ﻣﻬﺎرﺑﺎر:
ـ وظایف شرکت حملونقل:
اﻟﻒ) آﮔﺎﻫﻲ ﻛﺎﻣﻞ از ﻧﻮع ﺑﺎر و ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮی و ﺗﺨﻠﻴﻪ آن
ب) ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎی ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺑﺎر، در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮی، ﺣﻤﻞ، و ﻣﻬﺎر اﻳﻤﻦ ﺑﺎر
پ) ﺗﺎﻣﻴﻦ ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻻزم و اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺑﺎرﮔﻴﺮی و ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪی ﺑﺎر
ت) ارایه اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﺑﻪ راﻧﻨﺪه، ﺑﺮای ﺣﻤﻞ اﻳﻤﻦ ﺑﺎر
ث) ﺑﺮای ﻣﺴﺘﻨﺪ ﺳﺎزی روش ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﺑﺎﻳﺪ ﮔﺰارﺷﻲ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر آن، ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ، ﺗﻮﺳﻂ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه، و در اﺧﺘﻴﺎر راﻧﻨﺪه ﻗﺮار ﮔﻴﺮد:
۱ـ ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻧﻮع ﺑﺎر و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی
۲ـ ﺗﻮﺻﻴﻒ روش ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪی، ﺷﺎﻣﻞ ﻧﻮع ﺗﺠﻬﻴﺰات، اﻧﺪازه، و ﺳﺎﻳﺮ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎی آنها
۳ـ ارایه ﺗﺼﻮﻳﺮ از ﻧﻮع ﺑﺎر و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر
۴ـ درج ﻧﻤﻮدن ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎی اﻳﻤﻨﻲ و ﻓﻨﻲ، در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻣﺸﻜﻼت و ﺳﻮاﻧﺢ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ
ـ وظایف راننده:
راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺣﻴﻦ ﺑﺎرﮔﻴﺮی، ﺣﻤﻞ و ﻣﻬﺎر ﺑﺎر، ﻣﻮارد زﻳﺮ را رﻋﺎﻳﺖ ﻛﻨﺪ:
اﻟﻒ) راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ از ﻧﻮعﺑﺎر، ﻧﺤﻮه ﺑﺎرﮔﻴﺮی، و ﻛﻨﺘﺮل ﻣﻬﺎرﺑﻨﺪی آن، آﮔﺎه ﺑﺎﺷﺪ
ب) راﻧﻨﺪه و ﻛﻤﻚ راﻧﻨﺪه، ﺑﺎﻳﺪ در زﻣﺎن ﺑﺎرﮔﻴﺮی، در ﻣﺤﻞ اﻣﻨﻲ، ﻣﺴﺘﻘﺮ ﺷﻮند
پ) ﭘﻴﺶ از ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر، و ﭘﺲ از ﻫﺮ ﺗﻮﻗﻒ، ﻳﺎ ﺗﺮﻣﺰ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ، راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻤﺎم اﺗﺼﺎﻻت و ﻣﻬﺎر ﺑﺎر را ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻛﺮده، و از اﻳﻤﻨﻲ آن، اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﺪ
ﺗﺒﺼﺮه ـ در ﺻﻮرﺗﻴ ﻜﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر و ﺑﺎزﻛﺮدن ﻗﻴﺪ و اﺗﺼﺎﻻت، ﺑﺎر در ﺷﺮاﻳﻂ ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺎﺷﺪ، به عنوان ﻣﺜال، ﻣﻨﺤﺮف ﺷﺪه، ﻳﺎ ﺻﺪﻣﻪ دﻳﺪه ﺑﺎﺷﺪ، ﻳﺎ اﻳﻨ که ﻗﻴﺪﻫﺎ و ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﻬﺎر، ﺟﺎﺑهجا ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ، راﻧﻨﺪه ﻣﻮﻇﻒ اﺳﺖ ﺑﺮای اﻧﺠﺎم ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎر، ﻣﺮاﺗﺐ را ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺣﻤﻞوﻧﻘﻞ، اﻃﻼع دﻫﺪ
پ) راﻧﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺘﻨﺎوب، ﺑﻌﺪ از ﻃﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ۸۰ ﻛﻴﻠﻮﻣﺘﺮ از ﻣﺴﻴﺮ، ﺑﺎر و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر آن را ﻣﻮرد ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻗﺮار داده، و در ﺻﻮرت ﻟﺰوم، دوباره ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﻬﺎر
بار را تنظیم کند و از عدم انحراف بار در مسیر باقیمانده مطمین شود.
وظایف فرستنده، و گیرنده‌ی بار، در مبدا و مقصد:
ـ وظایف فرستنده:
ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺑﺎر، ﺑﺎﻳﺪ در ﻣﺤﻞ ﺑﺎرﮔﻴﺮی، ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﻣﻮارد زﻳﺮ، اﻗﺪام ﻧﻤﺎﻳﺪ :
اﻟﻒ) ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن آدرس ﺻﺤﻴﺢ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎر
ب) ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺸﺨﺼﺎت، وزن، و ﻣﺤﺘﻮای ﺑﺎر
پ) ﻛﻨﺘﺮل ﺻﺤﺖ ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی، در ﺻﻮرت وﺟﻮد ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی
ﺗﺒﺼﺮه ـ ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﻲ از ﻋﻴﻮب ﺑﺴﺘﻪﺑﻨﺪی، ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻓﺮﺳﺘﻨﺪه ﺑﺎر اﺳت
ـ وظایف گیرنده:
الف) ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر
ب) رﻋﺎﻳﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ اﻳﻤﻨﻲ و ﻓﻨﻲ، در زمان تخلیه بار
تبصره ـ ﻣﺴﻮﻟﻴﺖ ﺑﺮوز ﺧﺴﺎرات اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ، در زﻣﺎن ﺗﺨﻠﻴﻪ ﺑﺎر، ﻫﻤﮕﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ
ملاحظات هنگام بارگیری:
- رانندگان زینگ باید دقیقاً از نوع کالا و نحوه بارگیری آن روی تریلر آگاه باشند
- راننده و کمک راننده باید هنگام جابه جایی بار و قرار گرفتن آن روی وسیله نقلیه درمحل امنی مستقر شوند و زمانی که عملیات بارگیری توسط لیفتراک یا جرثقیل به اتمام رسید، شروع به مهار بار کنند
- زمانی که تریلر در محل تخلیه قرار گرفت، راننده باید تمام بار را بازبینی کند و برای باز کردن تسمه ها و اتصالات، از ایمنی آن اطمینان حاصل کند
- چنانچه بار برای باز کردن تسمه و اتصالات در شرایط مناسبی قرار نداشته باشد، به عنوان مثال منحرف شده باشد، صدمه دیده باشد یا قید افقی مناسبی نداشته باشد، پیش از باز کردن اتصالات باید تدابیری برای تخلیه ایمن بار اندیشید
- چنانچه بار برای باز کردن اتصالات ایمن نباشد، می توان از یک لیفتراک یا جرثقیل برای مهارکردن آن هنگام بازکردن اتصالات استفاده نمود. البته راننده و کمک راننده باید هنگام تخلیه بار در محل مناسبی قرار گیرند
رانندگان زینگ، باید تغییرات ناشی از نوع بار را بر روی وسیله نقلیه به لحاظ وزن، شکل، اندازه، توزیع وزنی و حجمی که ثبات، حرکت و ترمز گرفتن وسیله نقلیه را تحت تأثیر قرار می دهند، مد نظر داشته باشند و بعد از طی حداکثر 80 کیلومتر از مسیر و به طور متناوب، بار و سیستم مهار آن را مورد بازبینی قرار داده و در صورت لزوم مجدداً سیستم مهار بار را تنظیم کنند و از عدم انحراف بار در مسیر باقیمانده مطمئن شوند
در رابطه با میزان بررسی سیستم مهار در طول سفر راننده‌ی زینگ باید موارد زیر را رعایت کند:
- راننده باید با مشخصات بار و تعداد دفعات چک کردن آن در طول سفر آشنا باشد
- بار باید پیش از حرکت کنترل شود
- انحراف و نشست بار در طول سفر بندها را شل خواهد کرد، بنابراین باید طی سفر نیز بار و بندها مرتباً کنترل شوند
- هنگام توقف در طی راه و حرکت مجدد، بار باید کنترل شود
- بعد از ترمزهای شدید و ناگهانی نیز بار و بندها باید کنترل شوند
