تن بر کیلومتر و مزایای آن
سید دلاور موسوی یکی از رانندگان فعال در حوزه حمل و نقل جاده ای در مورد تن بر کیلومتر و مزایای آن توضیحاتی را ارائه داده است که در ادامه میخوانید.
سید دلاور موسوی از فعالان بخش حمل و نقل در رابطه با واژه تن بر کیلومتر گفت: تن بر کیلومتر عبارت است از کرایه حمل یک تن کالا در یک کیلومتر، تن بر کیلومتر در واقع یک نظام نرمافزاری و هوشمند در نرخگذاری حمل است، بنابراین به خودی خود باعث تبعیت تمام مسیرهای حمل کالا از یک قاعده خواهد شد که دو پارامتر وزن محموله و طول مسیر همواره بر نرخ تمام شده حمل موثر خواهند بود. ( تن بر کیلومتر یا تحمیل هزینه های جانبی به رانندگان، کلیک کنید)
[caption id="attachment_4459" align="aligncenter" width="199"]
مالک نخعی راننده خود مالک[/caption]
مالک نخعی یکی از فعالان خود مالک این حوزه نیز در مورد تن بر کیلومتر اینگونه توضیح داد: تن بر کیلومتر به معنی نرخ پایه در مناقصات حمل است و اینچنین نیست که در این طرح نرخگذاری تمام و کمال انجام شود و هیچ جایی برای رقابت وجود نداشته باشد.
سید دلاور موسوی در مورد تاثیر تن برکیلومتر بر اقتصاد کامیونداران گفت:
بعداز افزایش ۲۰ درصدی کرایه حمل بار، کامیونها هنوز بازده اقتصادی مناسب را ندارند و حتی با شرایط پیش آمده و افزایش قیمت ارز وضعیت اقتصادی از قبل هم بدتر شده اما در بعضی از مسیرها و بصورت پایلوت مقدار کرایه جوابگوی هزینه سفر است، مثلاً بندرعباس به تهران یا از بندرعباس به مسیرهای مختلف اما در اکثر مواقع وجود کالا کرایههای عرضه شده حتی جوابگوی هزینه سفر را نمیدهد چه بسا بعضا کرایهها نصف هزینههای سفر را پوشش نمیدهد.
از جمله ماموریت های این طرح میتوان موارد زیر را نام برد:
متعادل کردن شرایط اقتصادی کامیون
تن بر کیلومتر کل هزینههای کامیون از جمله هزینههای بیمه راننده و کمک راننده، شخص ثالث، بدنه، تعمیر و نگهداری، سوخت، لاستیک، حقوق و مزایای راننده و کمک راننده، بازگشت سرمایه را مشخص میکند. تن کیلومتر تمام هزینهها را کشف و برای تمام ظرفیتهای بارگیر کالیبره میکند.
کشف سود مناسب، درآمد خالص و مناسب برای کامیونداران
تن برکیلومتر با پیشنهاد کرایه منطقی بر اساس هزینههای جاری و بازگشت سود سرمایهگذاری و قابلیت اجرایی در سراسر کشور یک نظام پرداخت هماهنگ را بهوجود میآورد. بر همین اساس رقابتهای کاذب و غیر اقتصادی موجود در حملونقل را حذف خواهد کرد. درقسمت آخر در مورد تاثیرگذاری این رقابتهای کاذب بر نوسازی و مسائل و مشکلات حمل و نقل توضیح خواهیم داد.
شفافیت در تجارت و بازرگانی
مثال: 2 کارخانه سیمان را در نظر بگیریم که هر 2 کارخانه یک محصول کاملا مشابه تولید میکنند، یک کارخانه تا مقصد ۳۰۰ کیلومتر فاصله دارد و یک کارخانه ۶۰۰ کیلومتر که محصول خود را در کارخانه طی تفاهم و توافق به یک قیمت واحد میفروشند یا برای فروش محصول خود قیمت حداقل قرار دادهاند که از این قیمت کمتر نفروشند. این توافق دلایل مختلفی دارد که دلیل عمده اینکار توجیه اقتصادی و جلوگیری از ورشکستگی کارخانه میباشد.
بازاریابی منطقی و اقتصادی بازرگانان و تُجّار
زمانی که پرداخت کرایه در سراسر کشور طبق روال یاد شده صورت گیرد (پیروی از مسافت حمل یا تن بر کیلومتر) فروشنده سعی میکند از کوتاهترین مسیر و با کمترین هزینه کالای خود را به دست خریدار برساند.
ثبات نسبی در ایجاد تورم
اجرای تن کیلومتر احتمال دارد یک بار به جامعه شوک وارد کند، که این شوک هم ناشی از سوءمدیریت حملونقل است، اما در مراحل بعد تمام نوسانات ناشی از تورم را بهصورت نرم در خود حل خواهد کرد. همه میدانیم که دولت برای یارانه سوخت چه فشاری را تحمل میکند اما اگر دولت بخواهد قیمت سوخت را در چند مرحله آزاد کند، هیچگونه فشاری بر حملونقل نخواهد داشت و تن بر کیلومتر با بهروزرسانیهای پیاپی این فشار قیمت رابر کلیه درآمدهای جامعه تقسیم میکند و با یک شیب ملایم به اقتصاد کشور کمک خواهد کرد و از بروز بحران جلوگیری مینماید. در سالهای متمادی این تجربه را کسب کردهایم که سودجویان اقتصادی مبنا و دلایل واهی گرانفروشیهای خود و سواستفاده از جو جامعه را، کرایه حملونقل کالا قرار میدهند.
تن برکیلومتر این سوءاستفاده را از اینگونه افراد خواهد گرفت یعنی بهروزرسانی تن بر کیلومتر پس از گرانی و تشخیص کارشناسان بر افزایش تورم در بخشهای دیگر جامعه انجام خواهد شد، تن بر کیلومتر بهعنوان یک دستورالعمل جامع و راهنمای اقتصادی بزرگترین و تاثیرگذارترین صنف اقتصادی و زیربنایی کشور تورم را کنترل خواهد کرد.
چه بسا ممکن است که بهروزرسانیهای ماهیانه تن بر کیلومتر ثبات قیمت در جامعه یا بهصورت یک شاخص خیلی مهم باعث افت قیمت اقلام مصرفی و کالاهای ضروری جامعه بشود.
جلوگیری از تجمیع سرمایه و تقسیم عادلانه ثروت براساس قابلیتها
اجرای نرخگذاری عادلانه تن بر کیلومتر براساس مقدار سرمایهگذاری و فعالیتهای سنگین و نیمه سنگین هر کدام از اقشار و صنوف جامعه باعث تقسیم عادلانه کارمزدها و استفاده هر بخش از یارانه تخصیصی دولت میشود زمانیکه هر بخش از درآمد مکفی برخوردار باشند دیگر نیازی به تخصیص یارانه توسط دولت نمیباشد در صورتی که یارانه سوخت تخصیصی دولت به بخش حملونقل منافع این یارانه مستقیا به جیب بازرگانان و تُجار میرود که در حقیقت این یارانههنام حملونقل و بهکام بازرگانان و تُجار است، در صورتی که یارانه باید به بخش کم درآمد جامعه تعلق گیرد.
جلوگیری از قراردادهای پنهانی و شفافیت امور اقتصادی حملونقل و اعاده واقعی حقوق سازمان راهداری
همانطور که در بخشهای دیگر عرض شد تن بر کیلومتر باعث کشف هزینههای واقعی کامیون و پرداخت کرایه حمل بر اساس هزینههای کامیون و سود منطقی و ضریب پروفیل طولی جادهها میشود، با اجرای تن بر کیلومتر واقعی مسلما تمام نرخها و کرایههای مندرج در بارنامه از صورت نیمهشفاف و پنهانی به صورت واقعی در میآید و در اینصورت شرکتهای حملونقل ناچارند از درآمدهای کاذب که حق و حقوق راننده و سازمان راهداری و حملونقل را نشانه رفته است دست بکشند. با واقعی شدن نرخها، سهم سازمان راهداری که از کل قرارداد حمل کالا به مقدار ۴ درصد است افزایش یافته و این امر به خودی خود باعث تامین مالی مناسب و در نهایت تعمیر و نگهداری هر چه بیشتر جادهها میشود. وقتی در کشور تمام جادهها روکش سالم داشته باشند از مستهلک شدن قطعات کامیون مخصوصا اقلام مصرفی به مقدار زیادی جلوگیری میشود، ضمن اینکه سازمان راهداری هم با قدرت و قوت مضاعفی پیگیر مسائل و مشکلات حمل ونقل میشود.
در موضوع حملونقل بینالمللی ما الان بهخاط شفاف نبودن نرخ حمل کالا و کارمزد بیش از کرایه کامیون قادر به رقابت با حملونقل کشورهای همجوار و حتی اروپایی نیستیم، تن بر کیلومتر این مشکل را حل میکند و ما با شفافسازی قادر خواهیم بود از کارمزد شرکتها مبالغ هنگفتی را بازیابی کرده مقداری را به کامیوندار داده و مقداری را برای رقابت با حملونقل و رقبای خارجی تخفیف داده تا بخش ترانزیت بینالملل هم بهبود یافته و این بخش را از ورشکستگی نجات دهیم. ضمن اینکه عملکرد سودجویانه و پنهانی شرکتهای بینالمللی باعث رکود این بخش شده و رانندگان این بخش به حمل کالای داخلی روی آورده و حمل ونقل داخلی هم روز به روز ضعیفتر شده است. شفافیت در امر حملونقل بینالمللی همچنین باعث ورود ارز به کشور میشود و بازاریابی مناسب بینالمللی زمینه اشتغال بیشتر جوانان را فراهم میکند.
شفافیت پرداخت عوارض و مالیات
تن بر کیلومتر با شفافیت در عقد قرارداد حمل و پرداخت کرایه در درون خود زمینهای را ایجاد کرده که تمام متولیان و مرتبطان حملونقل در این زمینه میتوانند به حقوق قانونی و واقعی خود دست پیدا کنند از جمله وزارت دارایی.
با واقعی شدن نرخ حمل و کوتاه شدن دستهای پشت پرده دولت هم به سهم واقعی و دریافت قیمت خدمات خود به سایر اقشار جامعه میرسد..
تن کیلومتر با ارائه طرح پرداخت کرایه حمل مبتنی بر اصول و قاعده یکسان باعث بهوجود آمدن یک سیستم دیجیتالی میشود که در کل کشور از مناقشات بین دستگاههای مختلف حکومتی ذینفع و نظارتی در حملونقل بار جلوگیری میکند و در حقیقت کار قانونگذار و مجری قانون را تسهیل میبخشد وهمچنین اخذ مالیات بر درآمد را مکانیزه میکند که این امر از واقعیتهای نهفته در متن تن بر کیلومتر است.
نوسازی ناوگان فرسوده بدون کمک دولت
در مورد بهرهوری ناوگان و صرفهجویی در خروج ارز و بهینهسازی مصرف سوخت کامیون در قسمتهای قبل به تفصیل به نقش تن بر کیلومتر و ماموریتهای آشکار و پنهان اشاره شد. با توجه به جمیع جهات یاد شده اگر کامیوندار در زمان خدمت خود در حملونقل از کرایه واقعی برخوردار باشد و توسط شرکتهای حملونقل مورد اجحاف قرار نگیرد طی پنج سال کارکرد میتواند کامیون فرسوده خود را نوسازی کند و در زمان نوسازی نیازی به کمک بلاعوض دولت ندارد. اگر هم موردی باشد که بهعلت تصادفات شدید در زمان خدمت قادر به نوسازی نباشد دولت میتواند بهصورت وامهای دراز مدت یا میان مدت به کامیوندار جهت نوسازی یا تعویض کمک نماید.
با اجرای تن برکیلومتر دولت میتواند تمام یارانههای تخصیصی به حملونقل را بردارد حتی با شیب ملایم یارانه سرسامآور سوخت را هم میتواند به یک چهارم یا به صفر برساند. البته تن بر کیلومتر هم باید با همین شیب بهروزرسانی شود. بیشک خود نوسازی در امر خروج ارز برای خرید قطعات و لاستیک کمک بزرگی به اقتصاد کشور میکند، نوسازی ناوگان حداقل سوخت مصرفی ماهیانه و سالیانه کشور را در شرایط برابر حمل کالا نسبت به سالهای قبل حداقل ۳۰ درصد کاهش میدهد.
به گفته مالک نخعی فعال بخش حمل و نقل تن بر کیلومتر به معنی نرخ پایه در مناقصات حمل است و اینچنین نیست که در این طرح نرخگذاری تمام و کمال انجام شود و هیچ جایی برای رقابت وجود نداشته باشد.او این توضیح را در رابطه با وجود ابهامات موجود از طرف کارشناسان را بیان کرد.
او که مجری این طرح است آن را با توجه به مواردی نظیر:
1.درنظر گرفتن هزینههای ثابت
2.هزینههای متغیر
3.هزینههای متاثر از زمان
4.هزینههای متاثر از جابجایی کامیون
5.پروفیل طولی راه
6.مسئولیت حمل بر اساس ارزش محموله، شروط ضمن حمل
7.شرایط ترافیکی (ابعاد و اوزان خارج از استاندارد)
8.حمل مواد خطرناک و موارد دیگر با ضرایب مورد نیاز و تحت نرم افزار اکسل اجرا کرده است.
سید دلاور موسوی هدف این طرح را کمک به اقتصاد و بهره برداری بیشتر از منابع انسانی و مالی دانست و ایجاد رقابت های گوناگون بینالمللی وصرفهجویی در زمینههای سوخت و اقلام مصرفی کامیونها و جلوگیری از هدر رفتن منابع ملی، عدم تجمیع ثروت ملی و تقسیم عادلانه یارانههای بیتالمال را از مهمترین دستاورد های آن نامید و گفت: امیدوارم زحمات همه عزیزان چه در بخش دولتی و چه در بخش خصوصی مخصوصا جناب مهندس فرامرز مداح و جناب مهندس مالک نخعی به نتیجه برسد و شاهد شکوفایی هرچه بیشتر اقتصاد ایران بزرگ و سرافراز باشیم.